Vanaf het moment dat we geboren worden en zelfs al na de conceptie zijn we onderhevig van de dynamieken buiten ons. Idealiter zijn we gebaat bij een veilige, voedende, stimulerende en afgestemde omgeving, waarbinnen we ons optimaal kunnen ontwikkelen.
Idealiter gesproken natuurlijk, want we weten allemaal dat we, hoewel vaak met geen slechte intenties, te maken hebben met wat ik noem ”niet afgestemde prikkels van buitenaf”. Deze prikkels zorgen voor reacties als terugtrekken, dissociatie, verlamming etc. met alle bijbehorende emoties, gemoedstoestanden en gedachtengangen.
Wanneer deze situatie structureel is, zetten deze patronen zichzelf in ons vast als een overlevingsmechanisme. Door de onbewuste identificatie met deze patronen denken we dat “we dat zijn” en zo komen we telkens in pijn, conflicten en verwarring terecht met bijbehorende ontsnappingspogingen. Reich en Johnson hebben deze karakterpatronen verder omschreven en uitgewerkt en we zien dat de patronen zich tonen in onze ademhaling, spierspanning, emoties, energiehuishouding en overtuigingen.
Universele innerlijke werelden
Daar waar karakterpatronen ontstaan in wisselwerking met de omgeving, zijn er in ons ook universele werelden die elkaar, net als de karakterpatronen telkens weer afwisselen, waardoor er verschillende percepties van de buitenwereld ontstaan. Deze universele werelden zijn gebaseerd op de drie basis emoties: ontkenning of onmacht, woede of haat en begeerte, die weer hun basis vinden in onwetendheid en negeren.
we hoeven en kunnen nergens vanaf, het is in en om ons heen en dat is niet verkeerd
Net als bij de karakterpatronen geldt dat wanneer we ons bewust worden van de structuren in ons en ons niet zo sterk hiermee mee identificeren, dat de pijn en het lijden dat gepaard gaat met deze identificatie minder wordt. Zolang we leven, zullen deze werelden en patronen er zijn, net zo goed als we een lichaam hebben.
De bevrijding ligt in het feit dat we oorzaak en gevolg gaan zien, dat we hoewel we altijd zelf de oorzaak zijn van het gevolg ook te maken hebben met een buitenwereld, waar ons systeem soms heel subtiel op reageert. We hebben echter altijd de mogelijkheid te werken aan onze bevrijding zonder te “moeten ontsnappen” aan onze fysieke werkelijkheid.
Ervaringsgericht werken
De kracht van lichaamsgeörienteerde psychotherapie ligt in het feit dat bovenstaande niet slechts “een weten met je hoofd” wordt, maar dat je zelf via je ervaring kennismaakt met deze patronen en werelden. Hierdoor ontstaat een dieper inzicht en besef van hoe het in jou werkt en hoe de structuur er uit ziet.
Dit is heel persoonlijk werk, waarbij kennis van de patronen en werelden weliswaar een hulpmiddel is, maar nooit de heling kan bewerkstelligen. Dat kun je alleen zelf. Daarnaast is het wel nodig dat er “een ander zenuwstelsel” in de buurt is, dat jouw systeem kan helpen zich opnieuw te reguleren binnen gezonde omstandigheden. Het is in deze samenwerking waarbinnen de therapie plaatsvindt.