Trauma is iets anders dan ontwikkelingstrauma. Hoewel het ook met elkaar te maken heeft natuurlijk. Ik denk dat ik het simpel gezegd zo zie:

• bij trauma is er sprake van een shock, die bij gebrek aan regulatie nu nog steeds in je aanwezig is. En ervoor zorgt dat je makkelijk getriggerd wordt. Fight, flight en freeze reacties zijn je bekend. Net als dissociatie. Onrust. Passiviteit. Of zelfs angst en depressie.

• bij ontwikkelingstrauma is er naast de shock ook sprake van een overlevingsmechanisme (coping of beschermingsmechanisme), dat zich ontwikkeld heeft naar aanleiding van niet afgestemde acties vanuit de omgeving. Een afwezige vader, een zieke moeder, een slecht functionerend schoolsysteem, veel verhuizingen, of erger. Het zijn allemaal situaties die shockerend zijn, zeker als we nog sterk afhankelijk zijn van onze omgeving. Bij onvoldoende herstel van contact of langdurige ontregelende situaties zal zich zeker een  overlevingsmechanisme organiseren. En dat vormt nu je karakter. Daar zitten kwaliteiten aan. Maar ook het nodige ongemak.

In de vroege fase van ons leven zijn we afhankelijk van onze omgeving. Van onze caregivers. Hoe beter de afstemming is, des te minder zullen we in allerlei stagnaties blijven hangen. We leren in een gezonde omgeving onszelf te reguleren. En hoe beter het herstel is, als er iets misgaat in de afstemming, des te meer vertrouwen we zullen opbouwen. En ontstaat er een meer veilige hechting. En dit herstel binnen een relatie is iets wat maar liefst in 70% van onze contacten een grote rol speelt. ook nu nog.

Niet alleen kinderen, maar ook later als je iets groots meemaakt en er voor een korte of langere tijd minder zelfbewustzijn is, is een afgestemde omgeving een prettige bijkomstigheid. Want soms maak je iets mee, waardoor je minder makkelijk kunt reflecteren op wat er gaande is. Een afgestemde omgeving kan dan de brug vormen naar herstel.

Vaak wordt er gezegd dat de eerste 5-6 jaar bepalend zijn voor onze karaktervorming. En dat is ook zo. De wijze waarop we nu met triggers omgaan, vertelt ons iets over ons verleden. Over een dynamiek. Het is eigenlijk pas vanaf ongeveer ons 9de jaar, dat we onszelf gaan zien in een dynamiek. Dat we begrijpen dat de ander vanuit een andere wereld acteert dan wijzelf. Dat niet alles wat gebeurt “met ons te maken heeft”.

Als we op latere leeftijd allerlei dingen meemaken, die ons enerzijds triggeren en waarvan we slecht herstellen, kan het behulpzaam zijn om begeleiding te zoeken. Er kan een zekere vorm van (zelf)reflectie ontbreken om rust en inzicht te krijgen in dat wat verstorend is. De aanwezigheid van een begeleider kan je hierin helpen.

Anderzijds kunnen gebeurtenissen van vandaag de dag zo groot en overweldigend zijn dat de ontstane situatie in zichzelf ook tijd en begeleiding nodig heeft om onszelf weer te gaan voelen binnen dat wat gebeurd is. Denk aan een ongeluk, operatie, verlies van een geliefde. Een luisterend oor, aanwezigheid, uitleg etc kunnen dan helpen in het herstel.

In bovengenoemde voorbeelden kan het voor een verwerkingsproces helpen om verschillende fases weer door te maken op het gebied van persoonlijke ontwikkeling en bewustworden van je lichaam.

Ik noem regulatie. De noodzaak van behoeftevervulling. Contact maken met de ander. Spelen. Gehoord worden. Gewaardeerd worden.

Dat alles is noodzakelijk om weer perspectief te gaan zien. Om prettige en onprettige zaken een plek te geven. Om schaduwkanten en leuke kanten van de ander of de nieuwe situatie onder ogen te zien. Naast elkaar te zien. Om de wereld met een frisse blik weer in te kunnen gaan.  

Wanneer er sprake is van trauma, dan wijs ik iemand vaak op het feit dat je geschrokken bent. Van iets groots. Een schrik die nog vastzit in je systeem vandaag de dag.

Ik ga het even hebben over trauma. Over iets waar jij en je lichaam van geschrokken zijn.

Rondom schrik hebben zich een aantal zaken georganiseerd. Zaken die allereerst plaatsvinden in je autonoom zenuwstelsel. Ik heb het dan over fight, flight en freeze reacties. De eerste twee reacties vinden plaats binnen je Sympatisch Zenuwstelsel (gebied boven je middenrif). Bij de laatste twee is de Dorsal Vagal actief. Dat is een “zenuw-onderdeel” van je Parasympatisch Zenuwstelsel (gebied onder je middenrif).

Je Parasympaticus zorgt ervoor dat de arousal/opwinding, welke samengaat met fight/flight impulsen, binnen 10 minuten weer tot rust kan komen. Je zou kunnen zeggen dat je kort schrikt van iets. Er is Sympatische activiteit. Je hartslag gaat omhoog. Misschien zweet je wel. Waarna je Parasympaticus je na een minuut of 10 weer in balans heeft gebracht. Je ervaart weer rust. Je snapt wat er aan de hand is. Je lacht.

Maar… hiervoor dient de Parasympaticus wel te functioneren.

Als er sprake is van een grote overweldiging, dan heeft dat altijd effect op je Parasympaticus. Die raakt “out of function”. Je bent in shock. En omdat er nu geen regulatie plaatsvindt, blijf je onrustig en gejaagd. Of juist verlamd. In een shut down. Met respectievelijk de bijbehorende angst en/of depressie. Met de bijbehorende gedachtepatronen. En misschien allerlei middelen en trucs om jezelf weer te kalmeren of juist in beweging te krijgen.

Komt dit alles je bekend voor?

Werken met traumagerelateerde thema’s raakt altijd aan de manier hoe je gewend bent te leven. En andersom.

Wanneer er sprake is van (ontwikkelings)trauma, dan houdt dat direct in dat zich een overlevingsmechanisme heeft georganiseerd. Dit mechanisme wordt ook wel een coping style genoemd. Of karakterstijl.

Binnen mijn praktijk zie ik vaak dat iemand binnenkomt met een hulpvraag rondom (ontwikkelings)trauma. Of dat juist de karakterstijl die zich ontwikkeld heeft voor stress en/of conflict zorgt. Welke ingang is nodig om weer ruimte maken voor jou of binnen je relaties? 

Ik werk ook met complex trauma. Wanneer meervoudig trauma je leven sterk beïnvloedt, vraagt dat ook iets van mij en mijn aanwezigheid. Wil ik er optimaal kunnen zijn voor jou en je problematiek, dan kan dat alleen als ik zelf mijn aandacht en beschikbaarheid ook buiten de sessies om goed kan blijven managen. Daarom is er binnen mijn praktijk voor maximaal 3 mensen plaats die willen werken aan meervoudig trauma.  

Interesse in werken aan (ontwikkelings)trauma of complex trauma? Klik op de knop hieronder.